De metamorfose van een eendagsvlieg
Veel nimfen van verschillende insecten, die voor vliegvissers interessant zijn, ontwikkelen zich in het water. Na ongeveer een jaar komen uit de nimfen de emergers, waaruit weer gevleugelde insecten komen.
Het gevleugelde insect dat uit een nimfenhuid komt wordt een subimago genoemd. Wij vliegvissers noemen die ook wel een Dun. In de volgende fase ontdoet het gevleugelde insect zich weer van een huid en noemen we ze een Spinner.
Deze ontwikkeling is een klein wonder, zoals op de foto is te zien die de Deen Henrik Juhl Petersen me stuurde. Het gaat hier om een Ceanis die aan het vervellen is, vliegvissers noemen de imitatie van dit insect Anglers Curse.
Het vervellen gebeurt op een tak, een steen, soms op de tas van een vliegvisser of op een hek.
Huidjes van een Ceanis op een paal van een polderhek
Dit type eendagsvlieg komt ook in de Nederlandse polder voor. De nimf hoort in de groep slibkruipers en zoals de naam al aangeeft, leeft ze tussen planten resten op de bodem.
Hoe verloopt het?
Eendagsvliegen zijn voor vis interessant als ze zich op het water zetten om hun eieren pakketje los te laten.
Een Blue dun heeft zich een moment op het water gezet
Dat pakketje eieren is voedsel voor vis, maar niet allen pakketjes worden buit gemaakt. Velen zakken naar de bodem, ontwikkelen daar, en daar komen nimfen uit.
Een Ceanis nimf
Nimfen van de Ceanis verschuilen zich tussen vegetaties en planetenresten op de bodem en zijn door azende vis moeilijk te vinden. De nimfen ontwikkelen zich en naar verloop van tijd begeven ze zich naar de water spiegel.
Tijdens die tocht nemen ze verschillende vormen aan. De vleugels komen te voorschijn en zijn deels al zichtbaar. Deze ontwikkeling gaat steeds maar door. Van de laatste fase zijn de volgende beelden.
NB. Niet alle foto’s zijn van Ceanedea
Zodra eendagsvliegen de vleugels uit kunnen slaan, vliegen ze weg en na een tijdje veranderen ze dus van Dun naar Spinner. Ze vervellen dan weer, zoals dat op de eerste foto te zien is van de Ceanis.
Dat doet niet alleen deze eendagsvlieg, maar ook andere typen. In bomen en struiken kan je ze vinden. Als dit ritueel voorbij is, hebben ze nog een taak, zorgen voor een nageslacht en eieren afzetten. Hier na begint alles weer opnieuw; het eieren pakketje zakt naar de bodem, daaruit komen weer nimfen enzovoort.
In de cyclus van eendagsvliegen is een aantal fases die voor ons vliegvissers interessant zijn.
- Het nimf stadium.
- Verschillende stadia in de emerger vorm.
- Het moment dat ze zich op het water zetten om eieren af te zetten
- Als ze met uitgestrekte vleugels op het water drijven, als Spent fly
Bedenk dat niet alle soorten eendagsvliegen bij een water voorkomen. In bepaalde landstreken komen bijvoorbeeld veel Meivliegen voor en in andere weer de Blue dun. Het kan plaats gebonden zijn en afhankelijk van factoren, zoals de bodem gesteldheid, stroomsnelheid, zuurgraad van het water, en de watervervuiling, om er maar eens enkele te noemen.
Daarbij komt nog dat door een koud voorjaar of ander weersomstandigheden de ontwikkelingen van insecten ver achter blijven. Dan zijn er veel minder eendagsvliegen.
Als het water dik is door regenval, is het zicht ook beperkt en zal vis insecten moeilijker zien.
In de beschrijving van de cyclus zijn eendagsvliegen het meest kwetsbaar en een gemakkelijke prooi. Vooral als ze zich een moment op de waterspiegel zetten. maar nog meer in het in het emerger stadium.
De volgende aflevering zal over de ontwikkeling van de Sedges (schietmotten) gaan. Dit insect is eigenlijk van veel grotere betekenis als voedsel dan eendagsvliegen. Ze zijn namelijk veelvuldig en komen nagenoeg bij elk viswater voor, mits dat onvervuild is. Er zal t.z.t. nog een bijdrage gewijd worden aan verschillende imitaties.
Foto’s : Henrik Juhl Petersen
Wim Alphenaar